De arbeidsovereenkomst is een fundamenteel document dat de relatie tussen werkgever en werknemer regelt. Het bevat afspraken over werkzaamheden, loon, werktijden en andere arbeidsvoorwaarden. Maar wat gebeurt er als de omstandigheden veranderen en de werkgever de behoefte voelt om de arbeidsovereenkomst te wijzigen? In dit artikel bespreken we de mogelijkheden, beperkingen en procedures die van toepassing zijn wanneer een werkgever een arbeidsovereenkomst wil aanpassen.
Wettelijk kader
De arbeidsovereenkomst is gebonden aan wettelijke bepalingen. Deze bepalingen zijn vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek en in specifieke wetgeving zoals de Wet Flexibiliteit en Zekerheid en de Wet Werk en Zekerheid. Deze wetten stellen duidelijke regels over wat wel en niet kan bij het wijzigen van een arbeidsovereenkomst.
Instemming van de werknemer
Een arbeidsovereenkomst is een overeenkomst tussen twee partijen: de werkgever en de werknemer. Dit betekent dat voor een wijziging in principe de instemming van beide partijen vereist is. Zonder de instemming van de werknemer kan een werkgever niet zomaar wijzigingen doorvoeren. Er zijn echter uitzonderingen op deze regel, die verderop in dit artikel worden besproken.
Wijzigingsbeding
Een van de manieren waarop een werkgever meer flexibiliteit kan verkrijgen in het wijzigen van de arbeidsovereenkomst, is door een wijzigingsbeding op te nemen in de overeenkomst. Dit beding geeft de werkgever het recht om bepaalde voorwaarden te wijzigen onder specifieke omstandigheden. De volgende punten zijn van belang bij een wijzigingsbeding:
- Het beding moet schriftelijk zijn overeengekomen.
- De werkgever moet een zwaarwegend belang hebben bij de wijziging.
- De wijziging moet redelijk zijn, waarbij rekening wordt gehouden met de belangen van de werknemer.
Redelijkheid en billijkheid
Zelfs als er geen wijzigingsbeding is opgenomen, kan de werkgever zich beroepen op de redelijkheid en billijkheid die van toepassing zijn op alle overeenkomsten. Dit betekent dat van een werknemer verwacht mag worden dat hij of zij instemt met wijzigingen die in de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Dit is echter een complexe materie en vaak onderwerp van juridische geschillen.
Unilaterale wijziging
In uitzonderlijke gevallen kan een werkgever eenzijdig, dus zonder instemming van de werknemer, wijzigingen doorvoeren. Dit kan alleen als er sprake is van gewijzigde omstandigheden die zo ernstig zijn dat de werkgever niet langer aan de oorspronkelijke voorwaarden kan worden gehouden. De volgende voorwaarden zijn hierbij van toepassing:
- Er moet sprake zijn van gewijzigde omstandigheden op het werk die een wijziging noodzakelijk maken.
- De werkgever moet aantonen dat hij de belangen van de werknemer heeft afgewogen tegen het belang van de onderneming.
- De werkgever moet de werknemer tijdig informeren over de wijzigingen en de redenen daarvoor.
Collectieve arbeidsovereenkomst (CAO)
Als er een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) van toepassing is, kunnen de regels voor het wijzigen van de arbeidsovereenkomst anders zijn. Een CAO bevat vaak bepalingen die voorrang hebben op individuele arbeidsovereenkomsten. Wijzigingen in de CAO kunnen dus directe gevolgen hebben voor de arbeidsvoorwaarden van individuele werknemers.
Procedure bij wijziging
Wanneer een werkgever een wijziging wil doorvoeren, is het belangrijk om een zorgvuldige procedure te volgen. Deze procedure omvat de volgende stappen:
- Communicatie: De werkgever moet de voorgenomen wijzigingen duidelijk communiceren met de werknemer.
- Onderhandeling: Er moet ruimte zijn voor onderhandeling en overleg tussen werkgever en werknemer.
- Instemming: Idealiter leidt het overleg tot instemming van de werknemer met de wijzigingen.
- Implementatie: Na instemming kunnen de wijzigingen worden geïmplementeerd.
Rechten van de werknemer
De werknemer heeft ook rechten in het proces van wijziging van de arbeidsovereenkomst. Deze rechten omvatten:
- Het recht om niet in te stemmen met de wijzigingen.
- Het recht om juridisch advies in te winnen.
- Het recht om bezwaar te maken tegen eenzijdige wijzigingen.
- Het recht om naar de rechter te stappen bij geschillen over de wijziging.
Conclusie
Samenvattend kan gesteld worden dat een werkgever onder bepaalde voorwaarden en met inachtneming van de juiste procedures de mogelijkheid heeft om een arbeidsovereenkomst te wijzigen. Het is echter een complex terrein waarbij de belangen van zowel werkgever als werknemer zorgvuldig moeten worden afgewogen. Het is raadzaam voor beide partijen om juridisch advies in te winnen bij het overwegen van wijzigingen in de arbeidsovereenkomst.
