Wanneer een dierbare overlijdt, is het een emotionele en vaak ook complexe tijd voor de nabestaanden. Naast het verwerken van het verlies, komt men ook in aanraking met de verdeling van de nalatenschap. Een belangrijk onderdeel van deze nalatenschap is het zogenaamde ‘kindsdeel’. Het kindsdeel is het deel van de erfenis waar kinderen recht op hebben wanneer een van hun ouders overlijdt. In dit artikel gaan we dieper in op de betekenis, de berekening en de rechten die verbonden zijn aan het kindsdeel van een erfenis.
De wettelijke basis van het kindsdeel
In Nederland is het erfrecht vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek. Dit recht bepaalt onder andere hoe de nalatenschap van een overledene verdeeld moet worden. Kinderen hebben volgens de wet altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders, ongeacht of er een testament is of niet. Dit wettelijk erfdeel wordt het kindsdeel genoemd.
De berekening van het kindsdeel
Het berekenen van het kindsdeel is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder het aantal kinderen en de aanwezigheid van een langstlevende echtgenoot of partner. De berekening van het kindsdeel verloopt als volgt:
- De waarde van de nalatenschap wordt vastgesteld door alle bezittingen en schulden van de overledene op te tellen en van elkaar af te trekken.
- Indien er een langstlevende echtgenoot of geregistreerd partner is, krijgt deze volgens de wettelijke verdeling alles, maar de kinderen krijgen een vordering ter grootte van hun kindsdeel op de langstlevende.
- De grootte van het kindsdeel wordt bepaald door de waarde van de nalatenschap te delen door het aantal kinderen plus één (voor de langstlevende partner).
Het is belangrijk om te benadrukken dat het kindsdeel een vordering is die kinderen hebben op de langstlevende ouder. Deze vordering is in principe pas opeisbaar na het overlijden van de langstlevende ouder.
De invloed van een testament
Een testament kan de verdeling van de erfenis en daarmee ook de grootte van het kindsdeel beïnvloeden. Ouders kunnen in een testament bepalingen opnemen die afwijken van de wettelijke verdeling. Zo kunnen zij bijvoorbeeld bepalen dat een kind meer of minder krijgt dan het wettelijke kindsdeel. Echter, kinderen hebben altijd recht op hun legitieme portie, een deel van de erfenis waar zij volgens de wet recht op hebben, zelfs als zij in het testament zijn onterfd.
De legitieme portie
De legitieme portie is het deel van de erfenis waar kinderen minimaal recht op hebben, ook als zij door de erflater zijn onterfd. De legitieme portie bedraagt de helft van het wettelijke erfdeel waar het kind recht op zou hebben als er geen testament zou zijn. Het is een beschermingsmaatregel van de wetgever om te voorkomen dat kinderen volledig worden onterfd.
De opeisbaarheid van het kindsdeel
Zoals eerder vermeld, is het kindsdeel een vordering op de langstlevende ouder en is deze in principe niet direct opeisbaar. Er zijn echter situaties waarin het kindsdeel wel opeisbaar wordt:
- Na het overlijden van de langstlevende ouder.
- Als de langstlevende ouder in staat van faillissement wordt verklaard of in de schuldsanering terechtkomt.
- Wanneer de langstlevende ouder hertrouwt zonder het maken van huwelijkse voorwaarden.
In deze gevallen kunnen kinderen hun kindsdeel opeisen, wat betekent dat zij het deel van de erfenis waar zij recht op hebben, kunnen claimen.
De uitbetaling van het kindsdeel
Wanneer het kindsdeel opeisbaar wordt, zal de uitbetaling ervan plaatsvinden. Dit kan op verschillende manieren gebeuren, afhankelijk van de situatie en de afspraken die zijn gemaakt. Het is mogelijk dat de langstlevende ouder het kindsdeel in termijnen uitbetaalt, of dat er goederen uit de nalatenschap worden overgedragen ter waarde van het kindsdeel.
Fiscale aspecten van het kindsdeel
De ontvangst van een kindsdeel kan fiscale gevolgen hebben voor de kinderen. Zij kunnen erfbelasting verschuldigd zijn over het ontvangen deel van de erfenis. De hoogte van de erfbelasting is afhankelijk van de waarde van het kindsdeel en de relatie tot de overledene. Er zijn vrijstellingen en tarieven die van toepassing zijn, en het is raadzaam om hierover advies in te winnen bij een notaris of belastingadviseur.
Advies en begeleiding
Het afwikkelen van een erfenis en het vaststellen van het kindsdeel kan een ingewikkeld proces zijn. Het is verstandig om professioneel advies en begeleiding in te schakelen van bijvoorbeeld een notaris of een erfrechtadvocaat. Zij kunnen helpen bij het interpreteren van testamenten, het berekenen van het kindsdeel en het adviseren over de fiscale gevolgen.
Samenvattend is het kindsdeel een essentieel onderdeel van de erfenis waar kinderen recht op hebben. Het zorgt ervoor dat zij niet volledig kunnen worden onterfd en biedt een zekere mate van financiële zekerheid na het overlijden van een ouder. Het is echter een complexe materie die nauwkeurigheid en kennis van het erfrecht vereist. Daarom is het belangrijk om goed geïnformeerd te zijn en waar nodig professionele hulp in te schakelen.
