De vraag of je altijd je legitieme portie kunt opeisen, is een belangrijk onderwerp binnen het erfrecht. De legitieme portie, ook wel het kindsdeel genoemd, is het deel van de erfenis waarop bepaalde erfgenamen, zoals kinderen van de overledene, volgens de wet altijd recht hebben, ongeacht wat er in het testament staat. Dit recht is in het leven geroepen om kinderen te beschermen tegen volledige onterving. In dit artikel zullen we uitgebreid ingaan op de voorwaarden, beperkingen en het proces rondom het opeisen van de legitieme portie.
Wat is de legitieme portie?
De legitieme portie is het wettelijk vastgestelde minimumdeel van de erfenis waarop de kinderen van een overledene recht hebben. Dit deel is de helft van het erfdeel waarop zij recht zouden hebben gehad als er geen testament was opgesteld. De legitieme portie betreft alleen de waarde van de goederen van de nalatenschap en geeft geen recht op specifieke goederen.
Wie heeft recht op de legitieme portie?
Niet iedereen heeft recht op een legitieme portie. De volgende personen komen in aanmerking:
- Kinderen van de overledene
- Afwikkelingsbewindvoerders namens minderjarige kinderen
Stiefkinderen, kleinkinderen, ouders of andere familieleden hebben geen direct recht op de legitieme portie, tenzij zij in een testament als erfgenaam zijn aangewezen.
Wanneer kun je de legitieme portie opeisen?
De legitieme portie kan worden opgeëist na het overlijden van een ouder. Er zijn echter enkele voorwaarden en termijnen waarmee rekening moet worden gehouden:
- De aanspraak op de legitieme portie moet binnen vijf jaar na het overlijden van de erflater worden gemaakt.
- Als de erfgenaam minderjarig is, begint deze termijn te lopen vanaf het moment dat hij of zij meerderjarig wordt.
- De erfgenaam moet expliciet kenbaar maken dat hij of zij aanspraak maakt op de legitieme portie.
Beperkingen en uitzonderingen
Er zijn situaties waarin het recht op de legitieme portie kan worden beperkt of zelfs komen te vervallen:
- Wanneer een kind onwaardig is om te erven, bijvoorbeeld door het plegen van een misdrijf tegen de erflater, kan het recht op de legitieme portie vervallen.
- Als een kind zijn recht op de legitieme portie niet binnen de gestelde termijn opeist, vervalt dit recht.
- In sommige gevallen kan de erflater tijdens zijn leven schenkingen doen die de omvang van de nalatenschap en daarmee de legitieme portie beïnvloeden.
Proces van opeisen
Het proces van het opeisen van de legitieme portie omvat verschillende stappen:
- Het kenbaar maken van de aanspraak op de legitieme portie bij de executeur of de erfgenamen.
- Het opvragen van een boedelbeschrijving om de omvang van de nalatenschap en de legitieme portie te kunnen bepalen.
- Indien nodig, het starten van een juridische procedure om de legitieme portie af te dwingen.
Het is raadzaam om juridische bijstand te zoeken bij het opeisen van de legitieme portie, aangezien het een complex proces kan zijn.
Invloed van schenkingen
Schenkingen die de erflater tijdens zijn leven heeft gedaan, kunnen van invloed zijn op de omvang van de legitieme portie. Deze schenkingen worden in sommige gevallen bij de berekening van de legitieme portie betrokken. Dit heet de ‘inkorting’. Erfgenamen die meer hebben ontvangen dan waar zij recht op hebben, kunnen in dat geval verplicht worden om het teveel ontvangene terug te betalen aan de nalatenschap.
Belasting en de legitieme portie
Over de legitieme portie moet erfbelasting worden betaald. De hoogte van de erfbelasting hangt af van de relatie met de overledene en de omvang van de erfenis. Het is belangrijk om dit mee te nemen in de overweging om de legitieme portie al dan niet op te eisen.
Samenvatting
Samenvattend kan gesteld worden dat het recht op de legitieme portie een wettelijk beschermingsmechanisme is voor kinderen van de overledene. Hoewel dit recht in principe altijd kan worden opgeëist, zijn er beperkingen en voorwaarden die de mogelijkheid om de legitieme portie te ontvangen kunnen beïnvloeden. Het is van essentieel belang om op de hoogte te zijn van de termijnen en procedures die gelden voor het opeisen van de legitieme portie. Juridische bijstand kan hierbij van grote waarde zijn.
