Wanneer een werknemer in Nederland langdurig ziek is, kan deze na twee jaar ziekte in aanmerking komen voor een WIA-uitkering. WIA staat voor Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen. Het is een complex proces waarbij verschillende partijen betrokken zijn om te bepalen of iemand recht heeft op deze uitkering. In dit artikel wordt uitgebreid besproken wie de beslissingen neemt over de WIA-uitkering, welke procedures gevolgd worden en welke factoren een rol spelen bij deze besluitvorming.
De rol van het UWV
Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) is de instantie die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de WIA. Het UWV beoordeelt of een werknemer die langdurig ziek is, in aanmerking komt voor een WIA-uitkering. De beoordeling vindt plaats op basis van medische en arbeidskundige criteria. De volgende stappen worden doorlopen:
- Medische beoordeling door een verzekeringsarts
- Arbeidskundige beoordeling door een arbeidsdeskundige
- Besluitvorming door het UWV
Medische beoordeling door de verzekeringsarts
De eerste stap in het beoordelingsproces is de medische beoordeling door een verzekeringsarts van het UWV. Deze arts beoordeelt de beperkingen van de werknemer op basis van de medische situatie. Er wordt gekeken naar wat de werknemer nog wel kan in relatie tot werk. De verzekeringsarts stelt een Functionele Mogelijkhedenlijst (FML) op, waarin de fysieke en mentale mogelijkheden van de werknemer worden vastgelegd.
Arbeidskundige beoordeling door de arbeidsdeskundige
Na de medische beoordeling volgt de arbeidskundige beoordeling. Een arbeidsdeskundige van het UWV gebruikt de FML om te beoordelen welk werk de werknemer nog kan doen en wat de verdienmogelijkheden zijn. Er wordt gekeken naar de opleiding, ervaring en de arbeidsmarkt. Als er werk is dat de werknemer nog kan uitvoeren, wordt bepaald in hoeverre het inkomen uit dit werk lager is dan het inkomen voor de ziekte.
Besluitvorming door het UWV
Op basis van de medische en arbeidskundige beoordeling neemt het UWV een besluit over de WIA-uitkering. Er zijn twee soorten WIA-uitkeringen:
- IVA (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten): voor werknemers die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn.
- WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten): voor werknemers die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn of waarvan de arbeidsongeschiktheid niet duurzaam is.
Het UWV stuurt de werknemer een beschikking met daarin het besluit over de WIA-uitkering.
Rechten en plichten van de werknemer
De werknemer heeft gedurende het beoordelingsproces verschillende rechten en plichten:
- Recht op informatie over de procedure en de criteria
- Plicht om mee te werken aan de beoordelingen
- Recht op inzage in de medische rapporten en de FML
- Recht om bezwaar te maken tegen het besluit van het UWV
Bezwaar en beroep
Als de werknemer het niet eens is met het besluit van het UWV, kan er binnen zes weken bezwaar worden gemaakt. Een onafhankelijke bezwaarverzekeringsarts en bezwaararbeidsdeskundige beoordelen de zaak opnieuw. Als de werknemer het ook niet eens is met de beslissing op bezwaar, kan er beroep worden ingesteld bij de rechtbank.
De rol van de werkgever
De werkgever heeft ook een belangrijke rol in het proces rondom de WIA-uitkering. Gedurende de eerste twee jaar van ziekte is de werkgever verplicht om samen met de werknemer te werken aan re-integratie. De inspanningen van de werkgever worden beoordeeld door het UWV en kunnen invloed hebben op de WIA-beoordeling.
Samenwerking met andere instanties
Het UWV werkt samen met andere instanties om een zorgvuldige beoordeling te kunnen maken:
- Samenwerking met bedrijfsartsen voor informatie over de medische situatie
- Samenwerking met re-integratiebedrijven voor ondersteuning bij de terugkeer naar werk
- Uitwisseling van informatie met de Sociale Verzekeringsbank (SVB) voor gegevens over uitkeringen
Wijzigingen in de situatie van de werknemer
Als de situatie van de werknemer verandert, bijvoorbeeld door verbetering of verslechtering van de gezondheid, kan dit invloed hebben op de WIA-uitkering. De werknemer is verplicht om wijzigingen te melden bij het UWV. Het UWV kan dan een herbeoordeling uitvoeren.
Preventie en duurzame inzetbaarheid
Naast de beoordeling en toekenning van WIA-uitkeringen, zet het UWV zich ook in voor preventie en duurzame inzetbaarheid van werknemers. Dit gebeurt door voorlichting te geven en werkgevers en werknemers te ondersteunen bij het voorkomen van langdurige ziekte.
Slotwoord
De beslissing over een WIA-uitkering is een zorgvuldig proces waarbij het UWV een centrale rol speelt. Zowel de werknemer als de werkgever hebben rechten en plichten in dit proces. Bij onenigheid over het besluit is er de mogelijkheid tot bezwaar en beroep. Het is van belang dat alle betrokken partijen goed geïnformeerd zijn en samenwerken om tot een rechtvaardige besluitvorming te komen.
